Skip to main content

„Nigdy nie wierz mężczyźnie, to cukierek zatopiony w truciźnie” ‒ te słowa zapisały się w historii polskiego kina za sprawą Juliusza Gardana, gdyż pochodzą z filmu „Pani minister tańczy” z 1937 r., reżyserowanego właśnie przez niego. 

 

To komedia muzyczna łącząca elementy romansu i satyry politycznej, a wspomniany cytat wypowiada jedna z głównych bohaterek grana przez Stefanię Grodzieńską. Jej postać, pełna ironii i cynizmu, w ten sposób wyraża swoje podejście do mężczyzn. Film „Pani minister tańczy”, pełen muzyki, tańca i błyskotliwych dialogów, to klasyka polskiego kina przedwojennego, w której przewijała się subtelna krytyka społeczna. 

 

Juliusz Gardan, właściwie Gradstein, urodził się 12 listopada 1902 r. w Częstochowie. Jego początki były skromne, a jego imię nie było znane szerokiej publiczności. Mimo to, Gardan, syn żydowskich rodziców, w wieku zaledwie 20 lat przeniósł się do Warszawy, aby spróbować swoich sił w wytwórniach filmowych. 

 

Jego pierwsze prace jako reżysera i scenarzysty nie były arcydziełami. Jednak jego prawdziwa droga na szczyt rozpoczęła się w latach 30., kiedy to dał światu swoje niezapomniane dzieło pt. „Przygody Tadeusza”. Do wybuchu II wojny światowej nakręcił aż 12 filmów, w tym doskonale znane publice komedie: „Czy Lucyna to dziewczyna?” oraz „Pani minister tańczy”. 

 

Po wybuchu II wojny światowej  w 1939 r., Gardan, choć niechętny do walki na froncie, wiedział, że jego kraj go potrzebuje. We wrześniu 1939 r. dołączył do ekipy filmowej Dowództwa Obrony Warszawy, dokumentującej życie w oblężonej stolicy. W 1943 r. Gardan postanowił wyjechać na Wschód, do Aszchabadu ‒ miasta, które miało stać się jego ostatnim miejscem pobytu.

 

29 grudnia 1944 r., Gardan zmarł na gruźlicę w Aszchabadzie, prawdopodobnie wycieńczony tamtejszymi warunkami bytowymi. 

 

Dla spragnionych wiedzy: 

 

S. Janicki, W starym polskim kinie, Warszawa 1985

B. Januszewski, Kino pod okupacją. Wojenne losy i postawy polskich filmowców (1939-1945), Gdańsk-Warszawa 2021

W. Kałużyński, Kino, teatr, kabaret w przedwojennej Polsce, Warszawa 2013