6 listopada w Warszawie odbyła się konferencja naukowa „Dziedzictwo wojny”, zorganizowana przez Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego oraz Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, przy współudziale Instytutu Pileckiego.

Wydarzenie zgromadziło badaczy z czołowych polskich ośrodków naukowych, historyków, archiwistów i ekspertów zajmujących się tematyką strat wojennych i konsekwencji II wojny światowej. Dyskutowano o wpływie Związku Sowieckiego na losy Polski w pierwszych latach po wojnie oraz o potrzebie systematycznego dokumentowania strat poniesionych przez państwo i społeczeństwo.

Konferencję otworzyli Minister Jakub Stefaniak, dr Bartosz Gondek i prof. Grzegorz Motyka, którzy podkreślili znaczenie badań nad skutkami wojny nie tylko dla poznania historii, ale i dla kształtowania współczesnej świadomości narodowej.

– „Dziedzictwo wojny to nie tylko zrujnowane miasta, ale także pamięć, która wciąż wpływa na nasze postrzeganie świata i nas samych” – zaznaczył dr Bartosz Gondek.

W panelu eksperckim „Dlaczego potrzebujemy dyskusji nad stratami wojennymi?”, transmitowanym także online, wzięli udział prof. Grzegorz Hryciuk, prof. Anna Odrowąż-Coates, prof. Andrzej Zawistowski i prof. Marcin Zaremba. Dyskusja objęła zarówno bilans strat poniesionych przez Polskę, jak i metody ich szacowania w ujęciu historycznym, ekonomicznym i kulturowym.

W dalszej części konferencji odbyły się dwa panele dyskusyjne. W pierwszym, prowadzonym przez dr. Daniela Czerwińskiego, prelegenci przedstawili wyniki badań dotyczących m.in. strat społecznych i kulturowych, losów ludności cywilnej oraz działalności sowieckich komisji powojennych. Dr Bartosz Gondek zaprezentował referat o stratach w obszarze automobilizmu, dr Magdalena Semczyszyn – o wyjazdach ludności żydowskiej z Polski, a prof. Adam Dziurok – o ofiarach cywilnych wkroczenia Armii Czerwonej na Górny Śląsk. Dr hab. Damian Markowski przedstawił analizę działań sowieckiej Nadzwyczajnej Komisji Państwowej ds. Zbadania Zbrodni Niemiecko-Faszystowskich.

Drugi panel, moderowany przez dr. hab. Damiana Markowskiego, poświęcony był metodologicznym i ekonomicznym aspektom dokumentowania strat wojennych.
– „Każda liczba, każde nazwisko, każdy fragment utraconego dziedzictwa to część większej opowieści o narodzie, który mimo wszystko przetrwał” – podkreślił dr. Damian Markowski, wskazując na potrzebę dalszego gromadzenia danych i współpracy między instytucjami.

Organizatorzy zaznaczyli, że celem wydarzenia było nie tylko zaprezentowanie najnowszych ustaleń badawczych, lecz także zacieśnienie współpracy między instytucjami zajmującymi się badaniem skutków wojny i ochroną pamięci historycznej.

Z konferencji płynie jasny wniosek: nauka i społeczeństwo zyskały nie tylko nowe ustalenia, ale przede wszystkim impuls do refleksji nad tym, jak skutki wojny wciąż kształtują współczesną Polskę. Wspólna praca badaczy i instytucji pozwala lepiej zrozumieć przeszłość – po to, by mądrzej budować przyszłość.

Zapis konferencji będzie wkrótce dostępny na kanale YouTube Instytutu Strat Wojennych.