Mocą postanowień konferencji jałtańskiej przyznano Związkowi Radzieckiemu prawo zajęcia wschodnich kresów II Rzeczypospolitej. W zamian za utracone ziemie Polska miała otrzymać ekwiwalent na zachodzie i północy. Przed wybuchem II wojny terytorium kraju liczyło 389,7 tys. km kwadratowych. 16 sierpnia 1945 r. pomiędzy RP i ZSRR stanęła umowa o granicy państwowej.
Do 1946 r. granice Polski wytyczone przez Związek Radziecki obejmowały tereny o łącznej powierzchni 311,7 tys. km kwadratowych. Strata terytorialna odradzającego się po wojnie państwa wyniosła 78 tys. km kwadratowych, a więc 20% stanu posiadania sprzed wojny. Warto wiedzieć, że bilateralny traktat o granicach nie chronił Polski przed imperialną pazernością Józefa Stalina, który zapisaną w nim „linię Curzona” z odchyleniami na rzecz RP interpretował zawsze na korzyść ZSRR.
Analogicznie „respektował” Stalin międzynarodowe postanowienia konferencji w Poczdamie. Według nich północna granica Polski miała przebiegać w odległości 30 km na południe od Królewca. Generalissimus osobiście wykreślił jej przebieg mniej więcej 20 km dalej niż pierwotnie założono. Widomym objawem wasalizacji powojennej Rzeczpospolitej było przeprowadzenie korekty granicy wschodniej dokonanej umową z dnia 15 lutego1951 r.
Wolą Stalina zabrano Polsce bogate złoża węgla kamiennego znajdujące się w Ziemi Sokalskiej (480 km²) wraz z linią kolejową łączącą Sokal i Rawę Ruską. Polsce przekazano jako terytorialne zadośćuczynienie malownicze, acz pozbawione surowców ziemie na wschód od Sanu. W ramach Akcji „H-T” (Hrubieszów – Tomaszów Lubelski) przesiedlono w Bieszczady i na ziemie zachodnie przeszło 14 tys. Polaków, którzy w wyniku korekty znaleźli się za granicą państwa.
W 1952 r. miało dojść do kolejnej „korekty” granic. Stalin planował zabrać Polsce terytorium o powierzchni 1300 km kwadratowych. Sowieckie plany zastopowała śmierć Józefa Wissarionowicza.
Dla spragnionych wiedzy:
100 lat Polski w liczbach 1918-2018, Warszawa 2018
Piotr Eberhardt, Polska granica wschodnia 1939 – 1945, Paryż 1993