Rankiem 28 sierpnia 1944 r. na dach kamienicy przy ul. Kopernika wspiął się reporter i żołnierz AK Sylwester Braun ps. „Kris”, aby sfotografować panoramę ogarniętej przez powstańcze walki Warszawy. Na zachodzie wyraźnie rysowała się charakterystyczna sylwetka Prudentialu – najwyższego stołecznego drapacza chmur, na którego szczycie powiewała biało-czerwona flaga.
Po godzinie oczekiwania od zachodu nadleciał ponad dwutonowy pocisk kaliber 600 mm wystrzelony przez niszczyciela miast – niemiecki ciężki moździerz Karl. Uchwycona przez fotografa efektowna eksplozja to dowód poważnej wady, jaką miał zapalnik pocisku. Powinien on bowiem najpierw przebić ścianę, grawitacyjnie zlecieć w dół przebijając stropy pięter, by na koniec eksplodować u podstawy budynku, niszcząc go do fundamentów. W efekcie uderzenia i wybuchu, którego energia rozproszyła się, tworząc efektowny pióropusz dymu i odłamków muru, wykonana ze stali szkieletowa konstrukcja Prudentialu odchyliła się nieco od pionu.
Przez całe powstanie na zajęty przez polskie wojsko gmach spadło blisko tysiąc pocisków różnego kalibru. Fotografia Sylwestra Brauna jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych i wyrazistych ikon walczącej Warszawy.
Wieżowiec zaprojektował Marcin Weinfeld, a konstruktorami stalowego szkieletu byli Stefan Bryła i Wenczesław Poniż. Zbudowany w latach 1931-1933 w stylu art déco budynek brytyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential liczył 16 pięter i do inauguracji Pałacu Kultury i Nauki był najwyższym budynkiem w mieście.
Do jego budowy zużyto 1500 ton stali oraz dwa miliony cegieł, a inwestycja prowadzona była z iście amerykańskim rozmachem. Wieżowiec wyposażono w automatycznie sterowane centralne ogrzewanie i ciepłą wodę. Towarzystwo Ubezpieczeń zajęło pięć pierwszych pięter, resztę powierzchni udostępniono wynajmującym je firmom oraz wydziałowi handlu ambasady Hiszpanii.
Wykończone marmurami i alabastrem biurowe wnętrza zaprojektowała architekt Nina Jankowska (siostra Marcina Weinfelda). Ciekawostką jest fakt, że na ostatnich piętrach, czyli w tzw. wieży Prudentialu znalazły się luksusowe apartamenty mieszkalne, standardowo wyposażone w kuchnie gazowe.
W 1936 r. prof. Janusz Groszkowski zainstalował na szczycie wieżowca telewizyjny maszt antenowy. Pierwsza transmisja miała miejsce 5 października 1938 r. Wyemitowano wówczas muzyczny recital Mieczysława Fogga. Kolejnym krokiem w implementacji nowej technologii była transmisja filmu „Barbara Radziwiłłówna” (reż. J. Lejtes) z niezapomnianą kreacją aktorską Jadwigi Smosarskiej.
Prudential stał się symbolem prosperity i nowoczesności przedwojennej Warszawy. Gamach był tak powszechnie rozpoznawalny, że jego graficzne wyobrażenie znalazło się na okładce planu miasta, który miał być wydany na przełomie lat 1939-1940.
Zniszczony przez wojnę i znacjonalizowany dekretem Bieruta wysokościowiec po raz kolejny trafił na kreślarską deskę architekta Marcina Weifelda, który przeprojektował jego bryłę w stylu socrealizmu, dodając przy wejściu do budynku pamiętne kariatydy. W latach 1954-2002 w Prudentialu mieścił się hotel „Warszawa” należący do państwowej spółki „Syrena”. Swój przedwojenny charakter budynek odzyskał po reprywatyzacji i wieloletniej, gruntownej przebudowie zakończonej w 2018 r.
Dla spragnionych wiedzy:
S. Bryła, Budowa 16-piętrowego gmachu Towarzystwa „Prudential” w Warszawie, Warszawa 1932.
M. Weinfeld, Prudential House, „Przegląd Budowlany”, Nr 10 (1932).
T. Żylski, Wieżowiec, hotel, symbol. Trzy wcielenia Prudentialu, www.architekrura.muratorplus.pl
