Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej

Decyzją Sejmu, 11 lipca jest świętem państwowym: Narodowym Dniem Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez członków banderowskiej frakcji Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i jej zbrojnego ramienia - Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. To upamiętnienie tzw. krwawej niedzieli (tj. 11 lipca 1943 r.), kulminacyjnego momentu ludobójstwa dokonanego na polskich mieszkańcach Wołynia i Galicji Wschodniej, a także części powojennej Polski (Lubelskie, wschodni skraj Rzeszowskiego).  

Szacuje się, że w dokonanej przez zwolenników Stepana Bandery czystce etnicznej śmierć poniosło (często w niewyobrażalnych męczarniach) nawet do 100 tys. polskich obywateli (z uwzględnieniem wspomnianych wyżej obszarów powojennej Polski). Dodajmy do tego również ok. 2 tys. zamordowanych Ukraińców, którzy usiłowali ukrywać swoich polskich sąsiadów. 

Ofiarami agresji padli zarówno osadnicy, przybyli na te obszary w toku dwudziestolecia międzywojennego (m.in. z Wielkopolski), jak również rdzenni, polscy mieszkańcy, zamieszkujący Wołyń i Galicję Wschodnią od wielu pokoleń. Mordowano ich bez względu na wiek i płeć. 

Do dziś nie udało się przeprowadzić kompleksowych ekshumacji pomordowanych oraz ich godnego pochówku. 

Należy też wspomnieć, że zgodnie z art. 43 Konwencji Haskiej odpowiedzialność za utrzymanie ładu prawnego na obszarach okupowanych ponosi okupant. W okresie, gdy doszło do wspomnianego ludobójstwa stroną okupującą Wołyń i Galicje Wschodnią byli Niemcy. 

Dla spragnionych wiedzy:

S. Berenda-Czajkowski, Dni grozy i łez, Warszawa 2001

D. Markowski, W cieniu Wołynia. Antypolska akcja UON i UPA w Galicji Wschodniej, Kraków 2023

Ocaleni z ludobójstwa. Wspomnienia Polaków z Wołynia, oprac. J. Karbarz-Wilińska i B. Januszewski, Gdańsk-Warszawa 2023 

Na fotografiach: Pomnik Rzezi Wołyńskiej na Skwerze Wołyńskim w Warszawie, fot. Przemysław Mazur.